Warszawa: Czeska

W Warszawie znaleźć czeski klimat nie jest znowu aż tak trudno. Jednakże popularny, tradycyjny czeski napój, który jest importowany i chętnie tu spożywany, nie jest jedynym ogniwem łączącym warszawiaków z Czechami. Mają oni możliwość w bardzo różny sposób wziąć udział w czeskim życiu – od kultury, poprzez edukację, aż po kontakt z przedstawicielami czeskiego biznesu w Polsce.

Zainteresowanie czeskimi sprawami jest naprawdę duże. Dlatego też taki rozgłos zyskała wystawa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej „Czeskie Naj...“, którą do Polski we współpracy z firmą CEZ Polska sprowadziło Czeskie Centrum. Na 33 barwnych wielkoformatowych plakatach pokazano to, co jest dla Czechów typowe, charakterystyczne i wyjątkowe, ale również to, czym Czesi wzbogacili świat, najróżniejsze czeskie wynalazki i odkrycia. Dzięki temu Polacy mogli się na przykład dowiedzieć, że piorunochron jest wynalazkiem czeskiego księdza Prokopa Diviša (w roku 1750 zaprezentował go na dworze wiedeńskim przed cesarzem Franciszkiem i cesarzową Marią Teresą), że podstawy genetyki odkrył czeski przyrodnik Johann Gregor Mendel (1865) dzięki swym doświadczeniom z krzyżowaniem groszku lub też, że dzięki wynalazkowi czeskiego chemika Otto Wichterlego dzisiaj ponad 100 milionów ludzi może patrzeć na świat bez okularów za pomocą soczewek kontaktowych… Z wystawy dowiemy się także, że międzynarodowe słowo „robot“ wymyślił czeski pisarz i malarz Josef Čapek na prośbę swego brata, znanego czeskiego pisarza Karla Čapka. Wystawę dzięki instalacji na zewnątrz pod arkadami Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego na Placu Bankowym obejrzało ponad pół miliona warszawiaków i gości metropolii.

 

Czeską kulturę prezentuje w Warszawie Czeskie Centrum i to od roku 1946. Przez długie lata mieściło się ono na ruchliwej ul. Marszałkowskiej, gdzie do tej pory pozostał działający czeski sklep. Samo Centrum w roku 2003 przeniosło się do mniejszej, jednakże o wiele bardziej reprezentacyjnej siedziby, przy Al. Róż 16, która jest częścią Ambasady Republiki Czeskiej w Polsce. Siedziba jest wprawdzie mniejsza, ale stale się tu coś dzieje. Dla przykładu powiedzmy, że w pierwszym półroczu 2009 Czeskie Centrum zorganizowało lub współorganizowało 84 imprezy kulturalne na terenie całej Polski.

Jak licznie Czeskie Centrum w Warszawie jest odwiedzane, świadczy dokumentacja fotograficzna. Niekiedy gości jest aż za dużo! Tak było na przykład w przypadku wystawy „Tradycyjne czeskie szopki“ ze zbiorów Muzeum Wysoczyzny w Trzebiczu, której wernisaż odbywał się w grudniu ubiegłego roku. Już pierwszego dnia duże, instalowane na miejscu oraz mniejsze szopki skrzynkowe z II połowy XX wieku zobaczyło ponad 150 osób, czego dowodem może być fotografia z wernisażu.Duże zainteresowanie warszawiaków wzbudził także „Dzień z Czeskimi Gwiazdami“. Trudno powiedzieć, czy większym zainteresowaniem cieszyła się wystawa, koncert czeskiej muzyki folkowej, czy też degustacja czeskich przysmaków, do których należały słynne knedliki, piwo, morawskie kołacze i wino…

 

W Czeskim Centrum oprócz wystaw, koncertów, prezentacji literatury czeskiej i spotkań z autorami lub ich polskimi tłumaczami regularnie organizowane są też projekcje filmów nowych, starszych oraz dokumentalnych (dwa razy w miesiącu). We współpracy z Uniwersytetem Warszawskim organizowane są też, prezentujące wysoki poziom, kursy języka czeskiego, po ukończeniu których i zdaniu egzaminu, kursant może uzyskać certyfikat potwierdzający znajomość języka czeskiego. Egzaminy są organizowane co roku z udziałem lektorów języka czeskiego Uniwersytetu Warszawskiego i lektora z Instytutu Przygotowania Językowego i Specjalistycznego Uniwersytetu Karola w Pradze (ÚJOP).

Kursy języka czeskiego rozpoczynają się zawsze w październiku. Informacje na temat zapisów są umieszczone na stronie internetowej Czeskiego Centrum www.czechcentres.cz/warsaw.
Na podstawie dotychczasowych doświadczeń radzę wszystkim zgłosić się jak najwcześniej, ponieważ ilość miejsc jest ograniczona, a ilość osób zainteresowanych co roku przewyższa liczbę miejsc.

 

O dużym zainteresowaniu czeską kulturą świadczy też fakt, że duże wystawy Czeskie Centrum umieszcza poza swoją niewielką galerią przy Al. Róż. Tak było w przypadku autorskiej wystawy czeskiego rzeźbiarza Václava Česáka, którego rzeźby w nadnaturalnej wielkości w czerwcu tego roku można było oglądać w warszawskiej Galerii Elektor w Mazowieckim Centrum Kultury i Sztuki. Czeskie Centrum wystawia także w innych galeriach, muzeach i instytucjach. Zainteresowanie budzi zarówno nowoczesna fotografia czeska, jak i nowa sztuka czeska, plakat filmowy, ilustracja książek dla dzieci.

Podobne zainteresowanie budzi film czeski, który w Polsce jest bardzo lubiany. Projekcje odbywają się nie tylko w Czeskim Centrum, ale także w wielu kinach w całej Polsce.

 

 

Gdzie będzie można spotkać się z czeską kulturą w najbliższym czasie? 15 września w Czeskim Centrum zostanie otwarta wystawa „Jan Amos Komenský a Polska“, gdzie będzie można zobaczyć cenne druki, książki, mapy z Muzeum Komenskiego w Przerowie. 17 września w otoczeniu cennych eksponatów muzealnych będziemy mogli wysłuchać niezwykłego koncertu „Vivat Comenius“ na gitarę, głos i instrumentarium Orffa do tekstów Jana Amosa Komenskiego pochodzących z dzieła „Ogólna rozprawa o naprawie rzeczy ludzkich“ w wykonaniu znanego czeskiego aktora Alfreda Strejčka i profesora Štěpána Raka.

 

Muzyki rockowej w wykonaniu czeskich artystów będziemy mogli posłuchać w ramach imprezy ETNOPRAGA. Dnia 26 września w Warszawie wystąpi czeska grupa Čankišou.

 

Dnia 18 września dystrybutor filmowy grupa ITI Cinema organizuje „Noc Czeskich Komedii“. Od godz. 22.00 tego dnia w 11 kinach sieci Multikino i Silver Screen w całej Polsce będą wyświetlane najlepsze czeskie komedie, jedna z nich – w Polsce po raz pierwszy. Będą to „Butelki zwrotne” Jana Svěráka, „Obsługiwałem angielskiego króla” Jiřego Menzla oraz ubiegłoroczny premierowy film Hřebejka „Do Czech razy sztuka”.

W październiku w Czeskim Centrum zostanie pokazany nowy film Jiřego Vejdělka – tragikomedia „Wacław“ (13.10) oraz „Dzieci nocy“ w reżyserii Michaeli Pavlátovej, nominowanej do Oscara – intymna historia o dojrzewaniu na tle starej praskiej dzielnicy Karlín (27. 10).

 

We wrześniu Warszawę odwiedzi czeski teatr Meteorit z aktorami z całego świata. Międzynarodowe wykonanie sztuki Williama Szekspira z pewnością zainteresuje nie tylko młodych widzów.

Czechy będą oczywiście także reprezentowane na Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Lalek dla Dorosłych „Lalka też człowiek“. W tegorocznej 4. edycji weźmie udział czeski zespół teatralny Continuo.

 

W Warszawie możemy spotkać się także z czeskim rzemiosłem tradycyjnym. Na przykład w ramach odbywającej się co roku imprezy „Dni Dziedzictwa Słowiańskiego“ w sobotę i w niedzielę 26 – 27 września w Muzeum Etnograficznym w Warszawie, przy ul. Kredytowej 1 będzie można zobaczyć, jak pracuje czeska twórczyni tradycyjnych pierników lub jak wyglądają ludowe stroje ślubne z Moraw.

Spróbować swych sił w tradycyjnym wyrobie ozdób choinkowych z liści kukurydzianych będzie można w Czeskim Centrum w dniach 8 i 9 grudnia w ramach Warsztatów Bożonarodzeniowych, z kolei 15 grudnia inna czeska artystka zaprezentuje metodę patchworku.

Właśnie poprzez warsztaty, podczas których każdy będzie mógł wypróbować swoje zdolności, chcemy zwrócić się też do najmniejszych przyszłych miłośników czeskiej kultury. Czeskie Centrum współpracuje z warszawskimi szkołami, także z przedszkolami. Mogą tu prezentować swoje prace związane z czeskim fenomenem. Ostatnio na przykład Czeskie Centrum zorganizowało wystawę ekologiczną prac plastycznych dzieci z warszawskiego Przedszkola nr 163. Wystawa nazwana „Z ekologią na ty“ była inspirowana czeskim filmem rysunkowym Zdeňka Milera „Krecik w mieście“.

Przede wszystkim dla dzieci i młodzieży w Czeskim Centrum organizowane są warsztaty czeskich plastyków. W tym roku na przykład były to warsztaty znanej czeskiej ilustratorki książek dla dzieci Michaeli Kukovičovej, w których wzięło udział ponad 200 dzieci z warszawskich szkół podstawowych.

 

Jak już wspomniałam, siedziba Ambasady Republiki Czeskiej w Warszawie znajduje się obok Czeskiego Centrum, przy ul. Koszykowej 18. Wszelkie potrzebne, aktualne informacje można znaleźć na stronie internetowej ambasady www.mzv.cz/warsaw. Dla przedsiębiorców, firm handlowych, izb handlowych i gospodarczych działa CzechTrade, czyli Narodowa Agencja Wspierania Handlu Ministerstwa Przemysłu i Handlu Republiki Czeskiej, gdzie znajdziemy poradę, jak prowadzić interesy z czeskimi podmiotami gospodarczymi, jakie różnice występują w prawie handlowym itp. Więcej informacji znajdziemy na www.czechtrade.pl.
Kolejną instytucją reprezentującą Republikę Czeską jest CzechTourism: www.czechtourism.com. Jej pracownicy nie tylko udzielają informacji z zakresu turystyki, ale współpracują także z biurami podróży, z urzędami wojewódzkimi i urzędami miast, udostępniają aktualne informacje o interesujących miejscach, których nie można pominąć podczas odwiedzin Republiki Czeskiej.

Informacje o innych podmiotach, związanych z Republiką Czeską można znaleźć na www.republikaczeska.pl.

Czy wiedza Polaków na temat Czech jest wystarczająca?

Czeska kultura jest bardzo bliska polskiej – wyrasta z podobnych korzeni, ma niektóre wzorce takie same, pomimo tego jest – przynajmniej według zdania wielu Polaków – zupełnie inna. Dlatego trzeba ją prezentować i umożliwiać jej poznanie. I to właśnie jest zadaniem instytucji kulturalnych, takich jak Czeskie Centrum. Zawsze będziemy Państwa z radością witać w naszej siedzibie przy Al. Róż 16!

 

 

Pavla Foglová

Dyrektor Czeskiego Centrum w Warszawie