Od najbliższego roku akademickiego w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie ruszają Podyplomowe Studia Gospodarki, Polityki i Kultury Świata Arabskiego. W ciągu dwóch semestrów odbędzie się 180 godzin zajęć prowadzonych przez wykładowców SGH i UW, a także praktyków - dyplomatów i przedsiębiorców.
Założenia programowe:
Obszar Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej zajmuje w polityce Polski rosnące, ale wciąż marginalne miejsce. W stosunkach z tym regionem doszło do głębokiej zapaści w latach 90. Wobec konieczności skupienia uwagi na problemach transformacji kraju, polityce wewnętrznej oraz na priorytetach w sferze polityki zagranicznej (stosunki z sąsiadami, akcesja do NATO i UE) kraje Bliskiego Wschodu – poza Izraelem – nie wzbudzały większego zainteresowania polityków i podmiotów gospodarczych. Dopiero ostatnie lata przyniosły pewne ożywienie we wzajemnych relacjach, do czego przyczyniło się zaangażowanie Polski w Iraku i Afganistanie, a także poszukiwanie rozwiązań służących dywersyfikacji dostaw surowców energetycznych. Jednocześnie niektórzy partnerzy arabscy zaczęli dostrzegać nowe miejsce Polski w Europie i świecie.

Procesy geopolityczne zachodzące na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej, w tym związane z bezpieczeństwem międzynarodowym i walką z globalnym terroryzmem, a także bezpośrednie sąsiedztwo tego newralgicznego obszaru z Unią Europejską sprawiają, że jest on niezwykle istotny dla światowej, ale także polskiej polityki zagranicznej. Ważne znaczenie ma także dwustronny wymiar naszych stosunków z głównymi partnerami, w tym z Izraelem i Turcją.

Aktualny poziom współpracy Polski z regionem jest niewielki w porównaniu do wielu innych państw Unii Europejskiej. Polska w małym stopniu wykorzystuje unijne instrumentarium służące nowym kanałom współpracy. Wolumen handlu rośnie wprawdzie systematycznie, ale udział państw arabskich w polskim eksporcie i imporcie wynosi około 1%. Deklarowana wola polityczna uwzględnienia obszaru Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki w działaniach zmierzających do zróżnicowania źródeł zaopatrzenia kraju w surowce energetyczne, nie została dotąd przełożona na konkretne działania. Analiza sytuacji wykazuje, że do głównych przyczyn takiego stanu rzeczy należy zaliczyć: brak zharmonizowanej polityki, słabość powiązań instytucjonalnych z państwami regionu oraz rozwiązań systemowych wspierających współpracę, a także brak koordynacji między sektorami zaangażowanymi we współpracę. Odnotować należy też rozczarowanie wynikami misji stabilizacyjnej w Iraku. Jednym z powodów jest także brak kompleksowego przygotowania osób zajmujących się problematyką współpracy, brak dostatecznej wiedzy o regionie, o realiach dotyczących poszczególnych krajów, ich problemów społecznych, gospodarczych, politycznych i konsekwencjach wynikających z odmienności kulturowej. Braki wiedzy w tym zakresie dotyczy pracowników aparatu państwa na szczeblu centralnym jak i lokalnym, a także kręgów związanych z biznesem. Do popularyzacji tej wiedzy w małym stopniu mogą się także przyczynić media z powodu niewielkiej liczby specjalistów zajmujących się Bliskim Wschodem wśród analityków, naukowców i dziennikarzy, oraz bardzo małej liczby publikacji dotyczących problemów gospodarczych, prawnych i społecznych tego regionu.

Program Studiów Podyplomowych Gospodarki, Polityki i Kultury Świata Arabskiego – łącząc wiedzę o problemach gospodarczych, społecznych, politycznych i kulturowych z warsztatami służącymi pozyskaniu informacji na temat pożądanych zachowań, negocjacji, różnic kulturowych – oferuje potencjalnym uczestnikom studiów wiedzę ułatwiającą skuteczne działania na obszarze arabskiego Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej


Aktualnie oferowane w Polsce studia, czy projekty edukacyjne koncentrują się najczęściej na aspektach kulturowych lub językowych, pomijając lub traktując marginalnie aspekty gospodarcze, prawne, polityczne, bezpieczeństwa i zagrożeń związanych z tym regionem świata. Z kolei programy studiów ekonomicznych (rzadziej politologicznych) marginalizują problematykę bliskowschodnią, skupiając się na państwach Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych, wschodnich sąsiadach Polski, a także sporadycznie – Indiach i Chinach. Brakuje zatem w ofercie edukacyjnej propozycji, która w sposób całościowy traktowałyby obszar południowej części basenu Morza Śródziemnego. Proponowany program studiów wypełnia tę lukę i wychodzi naprzeciw aktualnym potrzebom kraju.


Studia Podyplomowe Gospodarki, Polityki i Kultury Świata Arabskiego przeznaczone jest dla pracowników administracji państwowej, resortów gospodarczych, biznesmenów zainteresowanych współpracą gospodarczą z regionem Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki, albo planujących taką współpracę nawiązać, a także dla dziennikarzy, służb specjalnych i porządku wewnętrznego, oraz dla pracowników polskich ambasad w państwach Bliskiego Wschodu oraz ambasad państw arabskich w Polsce. Słuchaczami Studiów mogą być osoby, które uzyskały dyplom uczelni wyższej na poziomie licencjata lub magistra.


Proponowany plan zajęć
Program Studiów Podyplomowych przewiduje 180 godzin zajęć, w ciągu dwóch semestrów. Studia finansowane będą z opłat wniesionych przez słuchaczy (czesne to 5000 zł). Zajęcia prowadzić będą wykładowcy SGH, Uniwersytetu Warszawskiego oraz dyplomaci i przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w państwach Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki.

W celu uzyskania świadectwa ukończenia Podyplomowego Studium Gospodarki i Polityki Świata Arabskiego należy uczestniczyć we wszystkich zajęciach wykładowych i warsztatowych oferowanych w programie, zaliczyć je oraz napisać i obronić pracę dyplomową.

Zajęcia zostały podzielone na trzy bloki: gospodarczy, polityczny oraz społeczno-kulturowy. Blok pierwszy charakteryzuje gospodarki poszczególnych państw, dostarcza również wiedzę praktyczną na temat negocjacji, prowadzenia działalności biznesowej oraz jej uwarunkowań prawnych w regionie. Drugi blok ukazuje przemiany polityczne w poszczególnych państwach i w regionie, jak również zewnętrzne relacje państw Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki z ich głównymi partnerami (USA, Unia Europejska). Blok ostatni, społeczno-kulturowy, stanowi tło dla dwóch pozostałych, albowiem region Bliskiego Wschodu i Północnej Afryki jest bardzo silnie osadzony w religii.


Przedmioty
Blok społeczno-kulturowy (43 godziny)
  • Problemy społeczne świata arabskiego
  • Podstawowe wiadomości o islamie
  • Kultura świata arabskiego
  • Warsztaty z komunikacji

Blok gospodarczy (73 godziny)
  • Gospodarki państw arabskich
  • Prowadzenie działalności gospodarczej w krajach arabskich
  • Elementy prawa gospodarczego
  • Geografia ekonomiczna świata arabskiego
  • Negocjacje z partnerami arabskimi

Blok polityczny (58 godzin)
  • Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych
  • Historia najnowsza Bliskiego Wschodu
  • Systemy polityczne w krajach Bliskiego Wschodu

Seminarium dyplomowe (6 godzin).