"Helmut, jesteś też naszym kanclerzem" – głosił jeden z transparentów polskich Niemców, którzy jesienią 1989 roku przybyli do Krzyżowej na historyczną mszę pojednania. Uczestniczyli w niej polski premier Tadeusz Mazowiecki i zachodnioniemiecki kanclerz Helmut Kohl.

Wspomniany transparent wywołał wówczas niepokój o lojalność polskich Niemców wobec polskiego państwa. Jak w 1989 roku członkowie organizującej się niemieckiej mniejszości wyobrażali sobie przyszłość w Polsce? Co było wówczas ich największą bolączką? Jak postrzegało ich polskie otoczenie? Jak patrzą na to po 25 latach? – te pytania padną podczas dyskusji w Centrum Edukacyjnym IPN Przystanek Historia.

Bezpośrednio po wojnie w nowej Polsce znalazło się kilka milionów etnicznych Niemców i wielu przedstawicieli społeczności pogranicza, dawnych obywateli Rzeszy, kulturowo i językowo zbliżonych do Niemców. Jednym z efektów lat wojennej okupacji było powszechne postrzeganie narodu niemieckiego jako zbrodniarzy i śmiertelnych wrogów.

Niemców z tzw. Ziem Odzyskanych – na podstawie międzynarodowych ustaleń „Wielkiej Trójki” – zdecydowano wysiedlić. Mimo to dziesiątki tysięcy tzw. uznanych Niemców pozostało w kopalniach Wałbrzycha, czy gospodarstwach rolnych Pomorza Zachodniego. Wielu z nich wyjechało z Polski w ramach akcji tzw. łączenia rodzin z drugiej połowy lat 50-tych.  

W dyskusji wezmą udział:

Henryk Kroll, były przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim i Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w RP,
prof. Piotr Madajczyk,  kierownik Zakładu Studiów nad Niemcami w Instytucie Studiów Politycznych PAN
dr Agnieszka Łada, kierownik Programu Europejskiego w Instytucie Spraw Publicznych,
Rafał Bartek, dyrektor generalny Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej,
Sebastian Rosenbaum, historyk z Oddziału IPN w Katowicach.

Moderatorem dyskusji będzie dziennikarz „Gazety Wyborczej” Bartosz Wieliński.

Dyskusja ma być kontynuacją dużej konferencji naukowej „Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce 1945-1989”, która odbyła się pod koniec listopada 2013 roku w Gliwicach. Organizatorami oprócz Instytutu Pamięci Narodowej byli: Instytut Studiów Politycznych PAN, Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej oraz Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji.

Wstęp wolny

Centrum Edukacyjne IPN Przystanek Historia
ul. Marszałkowska 21/25