Środa 5 czerwca
19.00Ptasie ulice
- o warszawskich opowieściach Piotra Pazińskiego z autorem rozmawiają Justyna Sobolewska i Adam Lipszyc (impreza towarzysząca, we współpracy ze Stacją Muranów)
Piotr Paziński
Redaktor naczelny "Midrasza", eseista, krytyk literacki i tłumacz. Z wykształcenia filozof i doktor literatury z IBL PAN. Autor książek o Jamesie Joysie - Labirynt i drzewo, Dublin z Ulissesem oraz powieści Pensjonat i zbioru opowiadań Ptasie ulice.
Justyna Sobolewska
Krytyczka literacka i dziennikarka "Polityki". Autorka szkiców o literaturze i wywiadów w "Odrze", "Kresach", "Res Publice". Współautorka książki Jestem mamą (2004), autorka Książki o czytaniu (2012). Zasiada w jury Środkowoeuropejskiej Nagrody Literackiej Angelus, Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius i szczecińskiej Nagrody "Gryfia". Współpracuje z programem "Tygodnik Kulturalny" w TVP Kultura.
Adam Lipszyc
Filozof, tłumacz i eseista. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz w Collegium Civitas. Autor książek: Międzyludzie. Koncepcja podmiotowości w pismach Harolda Blooma; Ślad judaizmu w filozofii XX wieku, Rewizja procesu Józefiny K. i inne lektury od zera, Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina.
"Narracje metafizyczne Piotra Pazińskiego krążą po obrzeżach tego, co nazwano rzeczywistością wyniszczoną. Sięgają po magię postpamięci, dopisującej legendy światu ocalałych. Pustkę po ich odejściu wypełnia mitotwórcza praca wyobraźni. «Znam wasze dziwactwa - czytamy - i wasze historie, znam niejedną tajemnicę, tu opowieść, tam jakiś kaBagno wałek, wszystko w strzępach, jak poprzecierane sukno, więcej milczenia niż mowy».
A więc fantazmatyczna wędrówka w labiryncie cmentarza żydowskiego przy warszawskiej ulicy Okopowej, dzieje szarlatańskiej księgi adresowej, poszukiwanie zaginionej opowieści o Dzielnicy Północnej i noc w pełnym wspomnień mieszkaniu zmarłej - to cztery nielegalne i problematyczne odnogi czasu, jakie odkrył niegdyś Bruno Schulz.
«Spróbujmy tedy odgałęzić w którymś punkcie historii taką boczną odnogę, ślepy tor, ażeby zepchnąć nań te nielegalne dzieje»
Jan Gondowicz
Stacja Muranów (ul. Andersa 13)
Sobota 8 czerwca
Kiermasz "Książki z Nowolipek".Stacja Muranów, ul. Andersa 13
oraz skwer Tekli Bądarzewskiej.
W tym roku minęła właśnie 70. rocznica powstania w getcie warszawskim. Projektem "Książki na Nowolipkach" chcemy upamiętnić los byłych mieszkańców Muranowa. Jednocześnie chcemy odwołać się do tradycji książkowych istniejących na Muranowie, do istniejącego tutaj przed wojną życia - i kontynuować te tradycje.
Kiermasz czynny w godzinach 11.00 - 17.00. Na kiermaszu będą dostępne wydawnictwa "Midrasza".
Szczegółowe informacje na stronie www.stacjamuranow.art.pl
Niedziela 9 czerwca - Środa 12 czerwca
Projekcja filmów dokumentalnychw dniach:
Niedziela, 9. czerwca - godz. 15:30
Poniedziałek, 10. czerwca - godz. 16:00
Wtorek, 11. czerwca - godz. 15.30
Środa, 12. czerwca - godz. 16:30
Twarda - filmowa opowieść o dziejach warszawskiej ulicy (do roku 1939).
Dzisiejsza Twarda tylko w niewielkim stopniu przypomina niegdysiejszą świetność ulicy stanowiącej dawniej cześć ważnego szlaku komunikacyjnego, prowadzącego z Centrum Warszawy na południe i zachód. Jeździły tutaj tramwaje konne i elektryczne, wzdłuż szlaku usytuowane były dworki, wypierane w XIX wieku przez handel i przemysł. Przeprowadzenie kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w latach 40-tych XIX wieku zmieniło klimat i charakter okolicy. Tuż przed wybuchem wojny Twarda tętniła życiem, tu mieszał się świat polski i żydowski, chasydzi i ortodoksi z socjalistami i fołkistami, wyznawcy religii mojżeszowej z chrześcijanami różnych odłamów, inteligenci z robotnikami.
Film dokumentalny: "Kochana Pani Stefa"
"Przez cały czas, przed wojną i podczas wojny, Korczak pracował razem z panią Stefanią Wilczyńską. Współpracowali ze sobą przez całe życie. Nawet śmierć ich nie rozłączyła (...) Wszystko, co jest związane z osobą Korczaka - internat, propagowanie miłości do dzieci itd. - wszystko to jest dorobkiem obojga. Trudno określić, gdzie zaczyna się Korczak, a gdzie kończy się Wilczyńska". Emanuel Ringelblum
Fundacja im. Mojżesza Schorra
Niedziela 9 czerwca
16.00Tęsknota nachodzi nas jak ciężka choroba
- o wojennej korespondencji rodziny Finkelsztejnów rozmawiać będą redaktorka książki Ewa Koźmińska-Frejlak, Lucyna Berman-Tych i Bella Szwarcman-Czarnota
Ewa Koźmińska-Frejlak
Socjolożka, badaczka Zagłady, współredaktorka "Midrasza" i autorka licznych wywiadów, przygotowuje doktorat poświęcony powojennym postawom wśród ocaleńców. Edytorka zbioru korespondencji wojennej rodziny Gelbartów (Adresat nieznany) oraz właśnie wydanej korespondencji rodziny Finkelsztejnów (Tęsknota nachodzi nas jak ciężka choroba).
Lucyna Berman-Tych
Absolwentka Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego. Pracowała jako asystent kierownika literackiego Teatru Młodej Warszawy, a następnie redaktor Działu Poezji w Telewizji. Jednocześnie rozpoczęła studia na Wydziale Reżyserskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Po jej ukończeniu pracowała jako reżyser m.in. w Lublinie, Częstochowie, Kielcach. Pracę straciła w 1968 r. Następnie pracowała dorywczo, była tłumaczem i wreszcie zastępcą kierownika literackiego w Teatrze Nowym w Warszawie.
Bella Szwarcman-Czarnota
Filozofka, tłumaczka, współzałożycielka, redaktorka i felietonistka dwumiesięcznika "Midrasz". Autorka książek Mocą przepasały swe biodra, Znalazłam wczorajszy dzień oraz Cenniejsze niż perły.21 sierpnia 1939 r. Chaim Finkelsztejn, dziennikarz i dyrektor wydawnictwa prasowego "Hajnt", wyjechał z Warszawy na XXI Kongres Syjonistyczny w Genewie. Wybuch wojny zastał go w Paryżu, uniemożliwiając powrót do domu. Pod koniec października 1939 r. Finkelsztejn zdecydował się wykorzystać możliwość wyjazdu do Stanów Zjednoczonych. Liczył na to, że stamtąd łatwiej mu będzie wydostać rodzinę z ogarniętej wojną Polski. Do Nowego Jorku ostatecznie dotarł w połowie listopada 1939 r. W Warszawie zostały jego żona Rywka i dwie córki: czternastoletnia wówczas Tusia i ośmioletnia Awiwa... Dla nienawykłych do rozłąki Finkelsztejnów korespondencja stała się namiastką utraconej wspólnoty. Listy - skoncentrowane często na sprawach z punktu widzenia zewnętrznego obserwatora drobnych, napisane językiem zanurzonym w rodzinnej historii, nasycone emocjami - dokumentują siłę łączącej Finkelsztejnów więzi. Są także ważnym źródłem informacji na temat środowiska, w którym przed wojną byli oni osadzeni: żydowskich dziennikarzy, literatów, aktorów, muzyków, artystów plastyków czy wreszcie działaczy społecznych i politycznych. Przede wszystkim jednak listy pozwalają na wgląd w łączącą ich autorów relację, gdy wypracowane przez lata wspólnego życia reguły funkcjonowania związku zderzone zostały z zupełnie nową sytuacją historyczną. Odsłaniają tym samym wciąż słabo poznany społeczny wymiar doświadczenia Zagłady.
Fundacja im. Mojżesza Schorra
17.00
Dalsze życie Ruth Kluger
- pokaz filmu w reżyserii Renaty Schmidtkunz (84 min) oraz rozmowa o życiu po ocaleniu z udziałem Ruth Klüger i Renaty Schmidtkunz, reżyserki fimu, prowadzona przez prof. Bożenę Chołuj w ramach XVI Dni Książki Żydowskiej
Ruth Klüger
Literaturoznawczyni, urodzona w 1931 r. w Wiedniu. Przebywała w obozach koncentracyjnych Theresienstadt, Auschwitz-Birkenau i Christianstadt. W 1947 r. wyemigrowała do USA i tam studiowała anglistykę i germanistykę. Obecnie żyje w Irvine/Kalifornia oraz w Getyndze i pracuje jako literaturoznawczyni. Żyć dalej (Ossolineum 2009), jej pierwsza publikacja, odniosła ogromny sukces wśród krytyków i czytelników. Jej ostatnia książka to Was Frauen schreiben (Co piszą kobiety).
Bożena ChołujGermanistka, profesor UW, wykłada na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, współzałożycielka Gender Studies na UW.Jedna rzecz to przeżyć Holokaust, a druga to kwestia tego, jakie ślady pozostawiają w życiu ocalonych doświadczenia prześladowania i zagrożenia śmiercią. "Życie dalej Ruth Klüger" to portret pochodzącej z Wiednia amerykańskiej literaturoznawczyni Ruth Klüger na tle tych właśnie zagadnień, w czterech miejscach, które ukształtowały jej życie: w Wiedniu, Kalifornii, Getyndze i Izraelu.
Renata Schmidtkunz
reżyserka, redaktorka, moderatorka. Wielokrotnie nagradzana za działalność publicystyczną. Mieszka w Wiedniu.
Wstęp: wolny
film z napisami po polsku
rozmowa tłumaczona konsekutywnie
austriackie forum kultury
18.00
Wieczór Anny Frajlich- wieczór poprowadzi Katarzyna Jutkiewicz-Kubiak
Anna Frajlich
Wyjechała z Polski po wydarzeniach Marca ´68, odtąd mieszka w Stanach Zjednoczonych. Jest wykładowcą na Uniwersytecie Columbia, a w 1990 roku obroniła pracę doktorską na Wydziale Slawistycznym Uniwersytetu Nowojorskiego. Znana i ceniona przez rzesze czytelników poetka. Od lat publikuje w prasie emigracyjnej i krajowej, a kolejne tomiki jej wierszy spotykają się z ogromnym uznaniem krytyki. Opublikowała m.in. Aby wiatr namalować, Tylko ziemia, Indian summer, Który las, Drzewo za oknem, Znów szuka mnie wiatr, tom prozy poetyckiej Laboratorium, a ostatnio - tom wierszy Łodzią jest i jest przystanią.
Katarzyna Jutkiewicz-Kubiak
Z wykształcenia polonistka, sekretarz redakcji i dziennikarka dwumiesięcznika "Midrasz", redaktorka tomu Po Marcu. Wiedeń, Rzym, Nowy Jork - emigracyjnej korespondencji rodzin Frajlichów i Zająców.
Kawiarnia "Pardon to tu"
Poniedziałek 10 czerwca
16.30Po wojnie (lata 1946-1960)- spotkanie z Marianem Feldmanem
Marian Feldman
Urodził się w 1922 roku w Warszawie. Inżynier i handlowiec, światowej klasy specjalista od technologii opakowań, autor fachowych rozpraw z tej dziedziny i redaktor miesięcznika "Opakowanie". Bywał także tłumaczem międzynarodowym i pilotem wycieczek turystycznych. W latach 1991-1996 był wiceprezesem Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.
Po wojnie to dalszy ciąg historii opisanej w książce Z Warszawy, przez Łuck, Syberię znów do Warszawy. Zawiera bardzo osobiste wrażenia i przeżycia z trudnego okresu w rozwoju PRL, którego większość przypada na okres tzw. stalinizmu. Jest to jednak opowieść o tamtych czasach widziana oczami człowieka, którego młodość zabrała wojna i który jak wielu jego rówieśników z opóźnieniem rozpoczyna dorosłe życie bez żadnych zasobów. Wspomnienia o zaburzonych przez wojnę losach rodziny i znajomych, przeplatają się z wątkiem życia codziennego, spraw rodzinnych i zawodowych. Wątek ten bardzo często wybiega daleko w przyszłość, co jest okazją do osobistych refleksji nad dokonanymi wyborami.
Fundacja im. Mojżesza Schorra
17.00
Żydowska prasa dawniej i dziś- spotkanie z udziałem Karoliny Szymaniak, Piotra Piluka i Piotra Pazińskiego
Karolina Szymaniak
Jidyszystka, literaturoznawczyni, tłumaczka, redaktorka, lektorka języka jidysz. Redaktorka naczelna kwartalnika "Cwiszn". Nauczycielka jidysz na międzynarodowych letnich seminariach Fundacji "Shalom" w Śródborowie i Warszawie oraz podczas The 2010 Vilnius Summer Program in Yiddish Language and Literature. Zajmuje się nowoczesną literaturą jidysz, problematyką modernizmu, awangardy, literaturą pisaną przez kobiety. Wydała m.in.: Być agentem wiecznej idei. Przemiany poglądów estetycznych Debory Vogel, jest redaktorką tomu Warszawska awangarda jidysz. Antologia tekstów.
Piotr Piluk
Fotograf, dokumentalista, publicysta zajmujący się żydowskim dziedzictwem kulturowym oraz językiem jidysz, redaktor miesięcznika "Słowo Żydowskie". Współpracuje z prasą żydowską w Polsce, USA i na Ukrainie, a także z Fundacją "Shalom" i Żydowskim Instytutem Historycznym, jest członkiem zarządu głównego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce. Miał wystawy indywidualne oraz prezentacje w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, Szwecji i USA, które powstały na gruncie własnego przedsięwzięcia "Ślady Obecności", będącego współczesnym zapisem i interpretacją motywów żydowskich w przestrzeniach miejskich.
Piotr Paziński
Redaktor naczelny "Midrasza", eseista, krytyk literacki i tłumacz. Z wykształcenia filozof i doktor literatury z IBL PAN. Autor książek o Jamesie Joysie - Labirynt i drzewo, Dublin z Ulissesem oraz powieści Pensjonat i zbioru opowiadań Ptasie ulice.
Pretekstem spotkania i rozmowy jest tom esejów (opracowany przez Joannę Nalewajko-Kulikov) Studia z dziejów trójjęzycznej prasy żydowskiej na ziemiach polskich (XIX-XX w.). "Dzienniki, tygodniki, miesięczniki oraz wydawnictwa mniej lub bardziej nieregularne, rozmaitych politycznych denominacji i powstające w trzech przynajmniej językach: jidysz, hebrajskim i polskim (choć można by dorzucić dwa kolejne: niemiecki i rosyjski) - wszystkie razem składają się na panoramę żydowskiej prasy na ziemiach polskich. W czasach największego i żywiołowego rozwoju społeczności żydowskiej w Polsce, na przełomie XIX i XX stulecia i później w II Rzeczypospolitej, tytułów tych były setki, po Zagładzie zostało ich niewiele, dzisiaj istnieje zaledwie kilka. Zwłaszcza te starsze, przedwojenne, redagowane w innych językach niż polskie, zalegają w bibliotecznych magazynach. Zbyt rzadko przyciągają wykwalifikowanych badaczy i nazbyt często odstraszają tych czytelników, którzy, z braku odpowiedniego przygotowania, nie potrafią rozeznać się w ich gąszczu. Wypada ufać, że zredagowana przez Joannę Nalewajko-Kulikov pionierska antologia studiów nad prasą żydowską, które składają się na zarys «żydowsko-polskiego» prasoznawstwa, zachęci do wysiłku kolejnych adeptów judaistyki i historii Żydów polskich, a i zwykłym czytelnikom ułatwi lekturę tak niegdyś żywych i różnorodnych gazet".
Klub Mamele
18.00
Julian Tuwim- dyskusja z udziałem Aliny Molisak, Belli Szwarcman-Czarnoty, Michała Głowińskiego i Piotra Matywieckiego
Alina Molisak
Badaczka literatury, doktor na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się literaturą Zagłady, literaturą polsko-żydowską i poetyką miejskich przestrzeni XX-wiecznych. Autorka m.in. Judaizm jako los. Rzecz o Bogdanie Wojdowskim, współredaktorka tomów Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie (wraz z M. Głowińskim, K. Chmielewską, K. Makaruk, T. Żukowskim) oraz Pisarze polsko-żydowscy XX wieku (wraz z M. Dąbrowskim).
Bella Szwarcman-Czarnota
Filozofka, tłumaczka, współzałożycielka, redaktorka i felietonistka dwumiesięcznika "Midrasz". Autorka książek Mocą przepasały swe biodra, Znalazłam wczorajszy dzień oraz Cenniejsze niż perły.
Michał Głowiński
Historyk literatury, emerytowany profesor IBL PAN. Autor wielu publikacji krytycznoliterackich oraz kilkudziesięciu książek, m.in. Poetyka Tuwima a polska tradycja literacka (1962), Porządek, chaos, znaczenie (1968), Powieść młodopolska (1969), Gry powieściowe (1973), Style odbioru (1977), Gombrowicz i nadliteratura (2002), prozy Czarne sezony (1998), tomu wspomnień Kręgi obcości. Opowieść autobiograficzna oraz kilku tomów komentarzy do propagandy PRL, m.in.: Nowomowa po polsku (1990), Marcowe gadanie (1991), Peereliada (1993).
Piotr Matywiecki
Poeta, eseista i krytyk literacki. Autor tomów poetyckich: Podróż, Struna, Płanetnik i śmierć, Anioł z ognia i lodu, Światło jednomyślne, Nawrócenie Maxa Jacoba, Poematy biblijne, Improwizacje i światy, Zwyczajna, symboliczna, prawdziwa, Ta chmura powraca, Powietrze i czerń, Zdarte okładki, tomu prozy Kamień graniczny oraz artystycznej biografii Juliana Tuwima Twarz Tuwima (2007).
austriackie forum kultury
Wtorek 11 czerwca
16.00Polska jest dla wszystkich, dla mnie też - książkę zaprezentuje jej autor Witold Liliental
Witold Liliental
Urodził się w Warszawie na kilka miesięcy przed wybuchem II wojny światowej w całkowicie zasymilowanej rodzinie o korzeniach żydowskich. Ojciec, oficer rezerwy, zamordowany w Katyniu. Matka przez czas okupacji czynna w tajnym nauczaniu. W latach 1949-1959 autor przebywa w Południowej Afryce, gdzie kończy szkołę średnią. Po powrocie do Polski w 1959 r. rozpoczyna studia na wydziale Mechanicznym Technologicznym Politechniki Warszawskiej, uzyskując tytuł magistra inżyniera w 1966 r. W 1978 r. uzyskuje stopień doktora nauk technicznych. W sierpniu 1981 r. wyjeżdża do Arizony i tam, na skutek wieści o stanie wojennym w Polsce oraz z przyczyn osobistych, pozostaje w Phoenix przez 10 lat, pracując w swoim zawodzie. Czynny społecznie w Polonii arizońskiej. Od 1992 r. w Kanadzie, gdzie przyjmuje korzystną ofertę pracy w swojej specjalności zawodowej. W Montrealu czynny w środowisku polonijnym w sferze społecznej i kulturalnej. Od 2001 roku w Ontario, gdzie przyjmuje kolejną ofertę pracy, czynny zawodowo oraz społecznie w środowisku polonijnym, jako dziennikarz i w zarządach stowarzyszeń. Jest ojcem trzech córek. Za całokształt działalności odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej, medalem "Pro Memoria" oraz odznaką "Zasłużony dla Kultury Polskiej".
"Jestem Polakiem. Od 1981 roku mieszkam daleko od Polski, ale sercem i umysłem tkwię w niej cały czas. To moja Ojczyzna, zależy mi na tym, żeby miała na świecie najlepszy z możliwych wizerunków, żeby po tylu złych doświadczeniach w nie tak odległej przeszłości przeżywała pokój i rozkwit. Żeby Polacy w kraju i ci rozproszeni w polonijnej diasporze mogli być szczęśliwi, zadowoleni i dumni. Bo przecież Polska, jak nas uczono od dziecka, jest naszym wspólnym dobrem. A więc jest dla nas wszystkich. Dla mnie też".
Fundacja im. Mojżesza Schorra
17.00
Zagłada i komiks
- o sposobach przedstawiania Holokaustu we współczesnym komiksie rozmawiać będą Wojciech Szot, tłumacz komiksu Córka Mendla, dr Tomasz Łysak oraz Adam Rusek.
Dr Tomasz Łysak
Adiunkt w Uniwersytecie Warszawskim, absolwent Szkoły Nauk Społecznych IFiS PAN. Jego zainteresowania naukowe obejmują: film, fotografię, inne media wizualne, psychoanalizę oraz reprezentacje Zagłady w różnych mediach. Publikował w "Kwartalniku Filmowym", Polin: Studies in Polish Jewry, Slovo Journal, "Tekstach Drugich" oraz tomach zbiorowych w Polsce i zagranicą. Wykładał na University of Washington w Seattle oraz na University of Chicago, stypendysta Fundacji Mellona na Uniwersytecie w Edynburgu.
Adam Rusek
Badacz historii komiksu, pracownik Biblioteki Narodowej. Autor m.in.: Leksykon Polskich Bohaterów i Serii Komiksowych (wyd. I, Warszawa 2006; wyd. II, Poznań 2010). Od rozrywki do ideowego zaangażowania. Komiksowa rzeczywistość w Polsce w latach 1939-1955, Warszawa 2011. Tarzan, Matołek i inni: cykliczne historyjki obrazkowe w Polsce w latach 1919-1939, Warszawa 2001. Dawny komiks polski t. 1, red. Adam Rusek, Warszawa 2013
Wojciech Szot
Tłumacz, kulturoznawca, warszawski działacz LGBT, wydawca i bloger portalu Homiki.pl, szef "Wydawnictwa Komiksowego". Autor książki HomoWarszawa. Przewodnik kulturalno-historyczny.
W 1989 roku Martin Lemelman nagrał opowieść swojej matki, Gusty, o jej dzieciństwie w Polsce w latach trzydziestych i ucieczce przed nazistowskimi prześladowaniami.
Córka Mendla jest komiksową transkrypcją wstrząsającego świadectwa jego matki, przywracającą jej opowieść do życia za pomocą czarno-białych rysunków splecionych z reprodukcjami zdjęć, dokumentów i innych pozostałości czasów. Rezultat tych zabiegów oryginalnie, autentycznie i poruszająco mówi o nadziei i przetrwaniu w czasach rozpaczy.Córka Mendla ("Wydawnictwo Komiksowe" 6/2013) jest opowieścią prywatną, bardzo indywidualną, skupioną na głównej bohaterce oraz jej najbliższej rodzinie. Jest też opowieścią publiczną, świadectwem. Jest dziełem polifonicznym - opowieść Gusty Lemelman nagrano dla celów prywatnych, została jednak spisana i zilustrowana przez jej syna, Martina Lemelmana, dopiero po jej śmierci. Dwie warstwy - opowieść Gusty i jej transkrypcja zarówno literacka, jak i ikonograficzna - powodują, że nie można Córki Mendla traktować jako komiksu autobiograficznego, a plastyczno-narracyjną interpretację. Interpretację opartą na faktach historycznych czy wynikających z jej opowiadania, a także istniejących fotografiach i dokumentach rodziny Gusty Lemelman.
Klub Mamele
18.00
Getto warszawskie - przewodnik po nieistniejącym mieście
- o drugim wydaniu przewodnika z współautorką Barbarą Engelking oraz kartografem Pawłem E. Weszpińskim rozmawia Piotr Paziński
Barbara Engelking
Psycholog i socjolog, profesor i kierowniczka Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN. Zajmuje się badaniem historii getta warszawskiego, okupacyjnej Warszawy i zagłady Żydów. Jest autorką książek związanych z zagadnieniami Holokaustu, m.in. Getto warszawskie (wraz z Jackiem Leociakiem), Żydzi w powstańczej Warszawie (wraz z Dariuszem Libionką), Jest taki piękny słoneczny dzień... Prowadzi bazę danych getta warszawskiego.
Paweł E. Weszpiński
Kartograf i historyk kartografii, autor map w książce Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieścieGetta warszawskiego nie ma. Możemy wprawdzie dostrzec okruchy jego murów czy fragmenty bruku ulicznego, ale w swej istocie ta część miasta, warszawska dzielnica zamknięta, jest przed nami zakryta: ziemią, asfaltem, fundamentami nowych domów i niepamięcią. Jedynym obszarem, gdzie można jeszcze odnaleźć mieszkańców getta wraz z ich domami i ulicami, z ich życiem, cierpieniem i śmiercią, jest miejsce w naszej pamięci. Przewodnik oprowadza po mieście nieistniejącym. Jest ono zbudowane z wielu indywidualnych zapisów, świadectw i dokumentów. Na ich podstawie autorzy odtwarzają topografię getta, ówczesne realia i atmosferę tamtych miejsc i dni.
Z przedmowy do drugiego wydania:
"Książka (...) ukazała się dwanaście lat temu. W dynamicznie rozwijających się w Polsce interdyscyplinarnych badaniach nad zagładą Żydów to niemal cała epoka. My sami jesteśmy bogatsi o nowe doświadczenia badawcze, odkryliśmy nowe źródła bądź dotarliśmy do tych, które wcześniej nam umknęły. Dojrzeliśmy więc do tego, aby wrócić do Przewodnika, poprawić zauważone błędy, w wielu miejscach uzupełnić, pogłębić, a tam, gdzie okazało się to konieczne - zmienić. Poszczególne rozdziały zostały poszerzone i uaktualnione, bogatsza jest też egzemplifikacja źródłowa. Niemniej drugie, poprawione i uzupełnione, wydanie zachowuje podstawową strukturę kompozycyjną i układ treści pierwszego. W mocy pozostaje więc opis zawartości Przewodnika przedstawiony w tekście «Od Autorów», który przedrukowujemy z wydania pierwszego, uzupełniając jedynie wskazówki bibliograficzne i niezbędne uaktualnienia".
austriackie forum kultury
Środa 12 czerwca
17.00Rabin bez głowy i inne opowieści z Chełma
- o antologii Menachema Kipnisa z tłumaczką książki Bellą Szwarcman-Czarnotą rozmawia Piotr Paziński
Bella Szwarcman-Czarnota
Filozofka, tłumaczka, współzałożycielka, redaktorka i felietonistka dwumiesięcznika "Midrasz". Autorka książek Mocą przepasały swe biodra, Znalazłam wczorajszy dzień oraz Cenniejsze niż perły.
Piotr Paziński
Redaktor naczelny "Midrasza", eseista, krytyk literacki i tłumacz. Z wykształcenia filozof i doktor literatury z IBL PAN. Autor książek o Jamesie Joysie - Labirynt i drzewo, Dublin z Ulissesem oraz powieści Pensjonat i zbioru opowiadań Ptasie ulice.
"Każdy naród ma swoje miasto «mędrców». Każdy naród ma miasto, o którym opowiada się komiczne historie, zabawne przypowieści. My, Żydzi, mamy Chełm. Chełm i historie o nim są słynne na cały świat jako «Opowieści z Chełma». Mówi się też o głupcach/mędrcach z Chełma". O mieszkańcach tego miasta powiada się również nieco żartobliwie, że nie należy ich nazywać głupcami z Chełma, lecz ogłupiaczami z Chełma, w istocie bowiem nie są oni głupi, lecz próbują zrobić głupców z innych ludzi. Pozostaje jednak faktem, że wszędzie, w każdym zakątku świata, w którym mieszkają Żydzi, wszyscy wiedzą o Chełmie i znają chełmskie opowieści. Obraz tego miasta jest tak mocno utrwalony w wyobraźni, że gdy tylko zdarzy się coś komicznego i zarazem absurdalnego, od razu pada stwierdzenie: - Zaiste, to historia prosto z Chełma!" Menachem Kipnis
Fundacja im. Mojżesza Schorra
18.00
"Zamek" Franza Kafki w reżyserii Michaela Haneke´go
- projekcja filmu (90 min) oraz dyskusja z udziałem Anny Wołkowicz, Tadeusza Sobolewskiego i Adama Lipszyca
Anna Wołkowicz
Germanistka, literaturoznawczyni, wybitna znawczyni literatury niemieckiej, tłumaczka m.in. Adorna, Benjamina, Bernharda, Schlegla, von Badera, Elfriede Jelinek.
Tadeusz Sobolewski
Krytyk filmowy, dziennikarz "Gazety Wyborczej", publicysta, autor m.in. zbioru esejów Za duży blask: o kinie współczesnym (2004) i biografii Mirona Białoszewskiego Człowiek Miron (2012) oraz edytor jego Dziennika.
Adam Lipszyc
Filozof, tłumacz i eseista. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz w Collegium Civitas. Autor książek: Międzyludzie. Koncepcja podmiotowości w pismach Harolda Blooma; Ślad judaizmu w filozofii XX wieku, Rewizja procesu Józefiny K. i inne lektury od zera, Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Benjamina.
"Temat chłodu zajmuje mnie rzeczywiście coraz bardziej. Niemowa ludzi, nieumiejętność komunikowania się, które zawsze były dla mnie ważne, stają się coraz silniejszym doświadczeniem". (Michael Haneke w wywiadzie udzielonym Stefanowi Grissemannowi i Michaelowi Omasta)
austriackie forum kultury
