Dokument Lucy Walker 'Śmietnisko' powstawał przez ponad trzy lata. Film jest zapisem podróży słynnego artysty Vika Muniza, który opuszcza swój dom na Brooklynie, aby wyruszyć do ojczystej Brazylii na największe na świecie wysypisko śmieci, Jardim Gramacho, mieszczące się na peryferiach Rio de Janeiro. Na miejscu artysta fotografuje eklektyczną grupę 'catadores', samozwańczych zbieraczy materiałów nadających się do ponownego przetworzenia. Pierwotnym założeniem Munitza było 'odmalowanie' zdjęć catadores za pomocą śmieci. VIK MUNIZ
Artysta urodzony w Brazylii, mieszkający obecnie na Brooklynie. Muniz, poprzez swoją pracę artystyczną, jej proces i efekty, jest w stanie okiełznac i wykorzystać twórczy potencjał chaosu. Podobnie jak jego wczesniejsze 'Nurkowanie w śmieciach' oraz 'Freeganizm', najnowszy projekt 'Obrazy śmieci' również podejmuje temat odpadków. Zasadnicza różnica miedzy projektami polega na wykroczeniu tym razem poza zagadnienie przydatności - Muniz nie jest zainteresowany odkrywaniem i ocalaniem skarbów ukrytych w hałdach smieci (i-podów, nieotwartych paczek z owocami, biżuterii). Tym razem chce wykorzystac śmieci jako medium sztuki.

'W śmieciach piękne jest to, że są negatywne; to coś, czego już nie używamy; coś, czego nie chcemy już oglądać' - mówi Muniz - 'więc jeśli jest się artystą wizualnym, śmiecie stają się bardzo interesującym materiałem, ponieważ są materiałem najbardziej niewizualnym. Pracuje się z czymś, co zwykle staramy się ukryć.'

Na początku Muniz pojechał na największe wysypisko śmieci na świecie, Jardim Gramacho (na północy Rio de Janeiro), gdzie zapoznano go z osobami zarabiającymi na życie wygrzebywaniem z odpadków materiałów do recyklingu – nazywanymi po portugalsku catadores. Na wysypisku żyje około 3,000-5,000 osób, ze związanej z nim pracy czerpie dochody 15 000, zaś niektóre z poznanych przez Muniza osób, pochodzą z rodzin pracujących na Jardim Gramacho od trzech pokoleń. Catadores, tak samo jak hałdy śmieci, które nazywają domem, są spychani na margines społeczeństwa, czyni się ich niewidzialnymi dla przeciętnego Brazylijczyka.
Mimo tego Muniz nie jest zainteresowany wspieraniem polityki litości, robieniem akcji w stylu 'Ocalić dzieci', które przypisywałyby catadores rolę pasywnych ofiar. 'Te osoby są na drugim końcu kultury konsumpcji' - mówi Muniz - 'spodziewałem się spotkać ludzi poranionych, złamanych, ale to były osoby, którym udało się przeżyć.'
Muniz szybko zaprzyjaźnił się i rozpoczął współpracę z kilkoma catadores nad ich wielkoformatowymi fotografiami, między innymi z Irmą, kucharką sprzedającą na wysypisku jedzenie, Zumbi, lokalnym intelektualistą, który zatrzymał każdą wygrzebaną książkę, osiemnastoletnią Suelem, które przyjechała na wysypisko jak miała siedem lat. Według Donald Eubank, 'Muniz wynajął 4 tony śmieci oraz magazyn. Razem zaczęli układać śmieci na ziemi odtwarzając portrety, które wcześniej zrobił im Muniz. Natępnie wspinali się po sufit, aby z wysokości 22 metrów zrobić zdjęcia powstałych kompozycji. Portrety osób powstają z pustych przestrzeni, z tego, co nie jest śmieciami'. Korzystając ze swojej pozycji uznanego na świecie artysty, Muniz wystawił jeden z portretów ze śmieci na cenionej aukcji Phillipe de Pury w Londynie i sprzedał go za 64,097 dolarów. Cały dochód przekazał Stowarzyszeniu Zbieraczy Śmieci Jardim Gramacho.


JARDIM GRAMACHO
Miejskie wysypisko śmieci Jardim Gramacho ('Ogrody Gramacho') zbudowano na północnym skraju zatoki Guanabara w Rio de Janeiro, dokładnie naprzeciwko ikonicznej statuy Chrystusa Zbawiciela, który odwraca się do niego plecami, wyciągając ręce na południe, jak najdalej od niego. Codziennie zwozi się tu więcej śmieci niż na którekolwiek inne wysypisko na świecie. Dostarczane codziennie 7,000 ton śmieci stanowi 70% odpadków produkowanych przez Rio de Janeiro i tereny przyległe. Założone w latach 70-tych jako składowisko odpadków sanitarnych, w czasach kryzysów ekonomiczny lat 70. i 80. wysypisko stało się domem dla anarchicznej grupy zbieraczy śmieci.


[ Więcej informacji o filmie i jego twórcach ]


Pokaz przedpremierowy filmu odbędzie się 20 października o godz. 21.00 w Nove Kino Praha.

Od 22 października film będzie można obejrzeć w wybranych kinach w Warszawie (m.in. Kinotece, Nove Kino Praha, Rejsie) i Polsce.


Nove Kino Praha
ul. Jagiellońska 26

www.lenivastudio.pl