Wystawa współczesnego malarstwa litewskiego artystów związanych z Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie, reprezentujących różne pokolenia i wrażliwość estetyczną.
Akademia Sztuk Pięknych w Wilnie jest punktem zbiorczym, gdzie koncentruje się niemała część artystów, których twórczość, a konkretnie – malarstwo, najlepiej odzwierciedla i reprezentuje zasadnicze kierunki oraz nowe prądy we współczesnej sztuce litewskiej. Wspólna wystawa prac malarskich wykładowców i profesorów Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie oraz jej absolwentów, jak i obecnych wychowanków zatytułowana jest 'Radar' (tytuł obrazu doc. Jonasa Gasiūnasa).
Jest to metaforyczne określenie zapisu trajektorii artystycznych 'lotów' uczestników wystawy w teraźniejszej kulturze. Wystawa ukazuje stosunki malarzy z różnych pokoleń, rezultaty komunikacji pomiędzy wykładowcą a studentem, pozwala ona śledzić proces zmian, jakie dokonały się w ogromnej przestrzeni twórczej.
Sposób myślenia litewskiego artysty z XX w. często bywa ugruntowany łatwo wyczuwalnym indywidualizmem, cicho skoncentrowaną twórczością i ekspresywnym środkiem wyrazu. W panoramie malarstwa litewskiego nigdy nie zakorzeniła się otwarcie hedonistyczna, odświętna maniera, charakteryzująca się śmiałymi barwami. Bardziej powszechne są obrazy lekko ironiczne, zabarwione nutką niepokoju egzystencjonalnego czy też pierwiastkiem delikatnej melancholii, przypieczętowane poetyckimi metaforami.
Spuścizną po działającej w okresie międzywojennym grupie malarskiej 'Ars' był punkt odniesienia kilku malarzy – reprezentantów różnych pokoleń, który w okresie okupacji sowieckiej miał wpływ na wielu twórców i nie pozwolił im zboczyć na drogę zaangażowanej politycznie lub trywialnie pustej sztuki salonowej.
Na wystawę, zainicjowaną przez katedrę malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie, składają się prace artystów reprezentujących dwa pokolenia. Są to przedstawiciele grup '24' i 'Angis' (pol. żmija zygzakowata) powstałych na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku. Grupy te utworzyły się nie tylko ze względu na bliskość poczucia estetyki poszczególnych artystów, ale i na sposób widzenia przez nich świata. Grupy w tym czasie wyjątkowo aktywnie zajmowały się przewartościowaniem możliwości wizualnych środków wyrazu w malarstwie, jak i sprzeciwiały się bezwarunkowemu podporządkowywaniu się Związkowi Litewskich Artystów Plastyków.
Do grupy '24' należą następujący uczestnicy tej wystawy: Ričardas Povilas Vaitiekūnas (założyciel grupy), Arvydas Šaltenis, Linas Katinas, Algimantas Kuras, Kostas Dereškevičius, Vygantas Paukštė, Bronius Gražys. Cechą charakterystyczną ich malarstwa jest skłonność do malarstwa ekspresywnego, kolorystycznego, metaforycznego, gdzie wiele uwagi poświęca się autorefleksji oraz silnemu pierwiastkowi emocjonalnemu. Tym artystom nie jest obca zarówno autoironia, jak i poetycki związek z obiektem sztuki, poszukiwania 'bolesnego' piękna czy nawet dążenie do ujarzmienia destruktywnego pierwiastka chaosu.
Grupa 'Angis' (na co wskazuje już sama nazwa grupy!) na wystawie jest reprezentowana przez młodszych artystów, którym bliższe jest bardziej agresywne i radykalne głoszenie postulatów swojego pokolenia. Są to: Jonas Gasiūnas (założyciel grupy), Henrikas Čerapas, Ričardas Nemeikšis. Duże formaty obrazów, ekspresja bliska niemieckim ekspresjonistom z lat 70., obrazy „malowane“ dymem, zabawowe traktowanie materiałów – są to aluzje do krytyki kultury masowej.
W kolekcji malarstwa znajduje się niemało prac o innej stylistyce, których spektrum zaczyna się od spojrzenia konceptualnego (Konstantinas Bagdonas) aż do pseudokulturalnej ikonografii społeczeństwa postmodernistycznego (Konstantinas Gaitandži).
Kolekcja prac artystów, reprezentujących różne pokolenia i wrażliwość estetyczną, to doskonała okazja dla ich sąsiadów – Polaków, z których wielu artystów kiedyś pobierało nauki pod sklepieniem Akademii Sztuk Pięknych w Wilnie – aby poznać współczesne malarstwo litewskie, ocenić je i lepiej zrozumieć jego fenomen. 'Tekstów' malarskich nie trzeba tłumaczyć z języka litewskiego – wzajemne zrozumienie ułatwia radar artystyczny.
[Vaidilutė Brazauskaitė]
Organizatorami wystawy 'Radar' są Ambasada Republiki Litewskiej w Polsce oraz Akademia Sztuk Pięknych w Wilnie.
Wystawa zorganizowana z okazji Tysiąclecia Litwy, obchodzonego w 2009 roku.
Litewskie Centrum
przy Ambasadzie Republiki Litewskiej
Al. Ujazdowskie 12
