Z okazji przypadającego w dniu 7 lutego księżycowego Nowego Roku – tybetańskiego święta Losar – Muzeum Azji i Pacyfiku prezentuje wystawę poświęconą wizerunkom rozbudowanego panteonu buddyzmu mahajany i wadżrajany w podziale na pięć grup, zwanych rodzinami. Wadżrajana jest ezoteryczną częścią mahajany, wyznawaną w Tybecie, Nepalu, północnych Indiach i Bhutanie, w Mongolii, Buriacji, Tuwie i Kałmucji, ale na wystawie prezentujemy także przedstawienia z Japonii i Chin. Ponadto wystawa jest poświęcona mandali – jednemu z głównych symboli wadżrajany, znakowi przedstawiającemu się w przybliżeniu jako okrąg z postacią lub symbolem bóstwa, wpisany w kwadrat, ten zaś w kolejny okrąg. Zgodnie z tradycją buddyzmu mahajany i wadżrajany, na czele pięciu rodzin bóstw stoi pięciu buddów, określanych jako transcendentalni. Są oni związani z kierunkami świata i tworzą układ stanowiący mandalę, tytułową mandalę pięciu buddów. Z pięcioma rodzinami wiążą się właściwe im symbole, a także kolory, odpowiadające karnacjom buddów. Są to: biel – Buddy Wajroczany (symbol rodziny – koło Dharmy, czyli buddyjskiej doktryny), błękit – Akszobhji (symbol – wadżra), żółcień – Ratnasambhawy (klejnot), czerwień – Amitabhy (lotos), zieleń – Amoghasiddhiego (miecz).

Na wystawę składa się około 120 eksponatów, a wśród nich religijne zwoje malarskie na płótnie – thanki w jedwabnym obszyciu, miniatury noszone w relikwiarzach osobistych gau, drzeworyty na papierze i płótnie, rzeźby religijne z brązu, mosiądzu i innych materiałów oraz przedmioty rytualne używane w obrzędach wadżrajany.

"Mandala pięciu buddów” jest pierwszą od lat w stolicy prezentacją buddyjskiej ikonografii. Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie przedstawiało już zwijane obrazy religijne ze swych zbiorów na pionierskich wystawach: „Tanka – buddyjska ikona” (1988) i „Krąg siły – thangka z Nepalu” (1996), a także drzeworyty: „Grafika lamajska z Nepalu” (1982) i miniatury: „Wyzwolenie przez widzenie” (1991). Prezentowało także szerokie spektrum buddyjskiej sztuki na wystawie „Budda i bodhisattwa” (1983). Na obecnej wystawie podjęto temat buddyjskiego panteonu w nowy sposób – z punktu widzenia podziału na rodziny bóstw. Eksponaty były pieczołowicie gromadzone w przeciągu trzydziestu pięciu lat istnienia Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. W jego posiadaniu znajduje się bez mała 350 thanek, około 1000 miniatur, z górą 200 buddyjskich drzeworytów, kilkaset buddyjskich rzeźb i płaskorzeźb oraz wiele różnorodnych przedmiotów obrzędowych i kultowych.

Obecna wystawa, przypadająca w 35. roku istnienia Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie, jest kolejną prezentacją poświęconą bardzo złożonej pod względem ikonografii i symboliki sztuce, zasługującej na przybliżenie w naszym kraju. Organizatorzy planują też cykl towarzyszących wystawie imprez o tematyce buddyjskiej, w tym zaproszenie mnichów sypiących piaskową mandalę.

komisarze wystawy: Maciej „Magura” Góralski, Krzysztof Morawski

projekt plastyczny wystawy: Piotr Jaszczołt

projekt plakatu: Andrzej Strumiłło

opracowanie graficzne katalogu i zaproszenia: Maria Janiga

fotografie do katalogu: Eugeniusz Helbert



MANDALA PIĘCIU BUDDÓW

Sztuka religijna w kręgu buddyzmu wadżrajany i mahajany ze zbiorów MAiP

Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie
Galeria Azjatycka
ul. Freta 5