Gustav Metzger - Urodzony w Norymberdze w 1926 roku, w pochodzącej z Polski ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej, w 1939 został wysłany do Wielkiej Brytanii w ramach Refugee Children’s Movement i dzięki temu ocalał z tragedii Holocaustu, w którym zginęła większość jego bliskich. Nigdy nie przyjął żadnego obywatelstwa, żyje ze statusem bezpaństwowca. Zafascynowany ruchem dada, rosyjską awangardą, współpracował m.in. z artystami z nurtu Fluxus. Stworzył pojęcie i był autorem manifestów sztuki autodestrukcyjnej. Organizował sympozja O destrukcji w sztuce (DIAS – Destruction in Art Symposium), które w swoim czasie wywarły zaskakujący wpływ m.in. na Pete’a Townsenda i jego reżyserię koncertów zespołu The Who (niszczenie instrumentów podczas występów). Twórca idei strajku w sztuce, lata 1977–1980 ogłosił „czasem bez sztuki”. Znany jest ze swego zaangażowania w ruchy pacyfistyczne i ekologiczne. Mieszka i pracuje głównie w Londynie, choć lata 80. i początek 90. spędził głównie w Niemczech i Holandii. To wtedy zaczął tworzyć pierwsze prace odwołujące się do wydarzeń historycznych – tragedii i konfliktów zwykle widzianych/ukazywanych przez pryzmat dokumentów i fotografii z epoki. To właśnie ten wątek jego twórczości został wyeksponowany na wystawie w Zachęcie.
Wystawa obejmuje cztery sale, z których każda stanowi rozdział w narracji. Pierwszy z nich – w sali Narutowicza – nosi tytuł Pola śmierci (w nawiązaniu do masowych egzekucji ludności dokonanych przez czerwonych Khmerów w Kambodży oraz filmu Rolanda Joffe’a o tych wydarzeniach).
Druga w kolejności sala zatytułowana jest In memoriam. Oprócz pierwszej Fotografii historycznej: „Likwidacja getta warszawskiego, 19 kwietnia – 28 dni, 1943” ze słynną fotografią z albumu komendanta Jürgena Stroopa dowodzącego likwidacją, zabudowaną tu szczelnie surowymi deskami prezentowana jest tam instalacja z 2006 roku pod tym samym tytułem.
Kolejny etap wystawy to Terror i Opresja – najnowsza praca z cyklu Fotografii historycznych, powstała specjalnie na wystawę w Zachęcie. Tworzą ją dwie wiszące naprzeciw siebie ogromne fotografie: Żydzi w równych szeregach stojący w kolejce do rejestracji w Buchenwaldzie w 1938 roku i Niemcy w równych szeregach wkraczający do Polski w 1939. Ofiara i kat – przedstawieni w podobnym szyku i porządku.
Narrację wystawy zamyka wielowątkowa instalacja Eichmann i anioł z 1995. Odtworzona klatka, w której siedział Eichmannn podczas swojego procesu w Jerozolimie, stoi naprzeciwko ściany z gazet (w oryginale był to „Guardian”, tu – „Reczpospolita”). Wzdłuż drugiej, dłuższej ściany ustawiony jest pas transmisyjny, a przed nim paczki gazet pozostałych po budowie ściany. Każdy z widzów może rozłożyć egzemplarz i położyć na przesuwającym się pasie. Machina przemieszcza gazetę, która w końcu ląduje na podłodze na stosie innych „zużytych” gazet. Bezimienna, masowa, bezsensowna produkcja chaosu i zniszczenia trwa. Patronuje jej reprodukcja obrazu Angelus Novus Paula Klee.
Książka Gustav Metzger, wydana przez Zachętę przy okazji wystawy, przy wsparciu Goethe Institut, jest również swoistym głosem artysty. Zawiera jego komentarz i te spośród wywiadów przeprowadzonych z nim w ciągu ostatnich 10 lat, które dotyczą przede wszystkim pokazywanych tutaj prac. Wystawie towarzyszy także program edukacyjny, przygotowany wspólnie z Muzeum Historii Żydów Polskich, pod patronatem "Midrasz".
Walter Benjamin i anioł aktualności
dr Adam Lipszyc
16 marca 2007 (piątek) godzina 18.00
Wykład o Wiener Library w Londynie i życiu założyciela biblioteki Alfreda Wienera wygłosi jej obecny dyrektor Ben Barkow
21 marca 2007 (środa) godzina 18.00
Gustav Metzger. Autodestrukcja - Strajk w sztuce - Fotografie historyczne
Paweł Polit
30 marca 2007 (piątek) godzina 18.00
Panel dyskusyjny towarzyszący wystawie
Moderuje prof. dr hab. Piotr Piotrowski
16 kwietnia 2007 (poniedziałek) godz. 18.00
Hanna Wróblewska „Anioł Historii” (fr.)
Zachęta Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3
sala kinowa, wejście od ulicy Burschego, schodkami w dół
wstęp wolny
tel. (48 22) 827 58 54
fax (48 22) 827 78 86
www.zacheta.art.pl
kuratorzy Pontus Kyander, Hanna Wróblewska
współpraca Julia Leopold
realizacja Anna Muszyńska
Wystawa zorganizowana we współpracy z Kunsthalle Lund i przy wsparciu Goethe Instytut w Warszawie.
sponsorzy galerii: Lidex, Netia, Epson
sponsorzy wernisażu A.Blikle, Freixenet
patroni medialni: Gazeta Wyborcza, Polityka, TVP, The Warsaw Voice, Onet.pl, Tygodnik Powszechny, EMPiK
