Hãy thử tưởng tượng rằng các bạn đang có một cuộc sống yên ả. Những mối quan tâm của các bạn liên quan đến việc hôm nay sẽ làm gì với bạn bè, đi chơi ở đâu, sẽ phá đám ai, ăn quà gì. Thật là những lo lắng quá mức cho một đầu óc ngây thơ, non trẻ.

Và bỗng nhiên bạn mất tất cả. Bạn không thể hiểu được điều gì xảy ra xung quanh. Tất cả nổ tung, những người lạ được trang bị vũ khí đến tận răng đến nhà bạn, phá hủy, đốt lửa, đe dọa, giết... Bạn không hiểu tại sao người lớn lại lo lắng đến thế. Bạn thấy người già la hét, giận giữ, bị thương, sợ hãi và họ khóc. Bọn trẻ con lớn hơn bạn một chút thì chạy đi chạy lại khắp nơi để giúp đỡ người lớn. Nhiều người khác bỏ trốn.

Đó là một sự hỗn loạn, bừa bộn, sợ hãi khủng khiếp.

Phần lớn lịch sử của thế hệ trẻ nhất của Chechnia bắt đầu như thế. Những năm tháng đáng lẽ ra bạn phải ghi nhớ một cách tốt đẹp nhất, thì lại được nhớ đến như một khoảng thời gian tồi tệ nhất. Nhiều gia đình Chechnia quyết định rời bỏ tổ quốc của mình trước hết vì con cái của họ, để trẻ em có thể sống trong một thế giới bình thường, không chiến tranh, không đàn áp, không có những điều xấu xa xảy ra.

Và họ chỉ bỏ đi khi sự an toàn tính mạng của ai đó bị đe dọa một cách trực tiếp. Khi ai đó gặp những điều tồi tệ, hoặc khi người thân chết hoặc bị làm hại. Người Chechnia cố gắng chỉ rời bỏ quê hương mình khi họ bị tình cảnh cưỡng bức, tuyệt đối chỉ để cứu sống mạng người thân của mình. Họ không đến Ba lan một cách có chủ ý. Đơn giản là đất nước này nằm trên đường dẫn đến đích: Pháp, Đức. Trên đường đi, vì những lý do khác nhau, nhiều người Chechnia buộc phải dừng chân tại Ba lan vì họ không được phép đi đến đích của mình và họ cũng không thể, hoặc không muốn trở lại quê hương, vì họ lo sợ cho tính mạng của bản thân, của con cái, của người thân. Chính vì lý do này mà ở Ba lan, trẻ em Chechnia thường bắt đầu đi học, hay tiếp tục đến trường.

Tuy vậy, ở đây nảy sinh vấn đề liên quan đến rào cản ngôn ngữ hoặc văn hóa, gây cản trở cho việc học hành một cách đáng kể. Đó là một vấn đề nghiêm trọng. Trẻ em từ những nền văn hóa khác nhau và có những trải nghiệm quá khứ khác nhau vì không hiểu nhau mà dẫn đến mâu thuẫn, xung đột. Trong những trường hợp này, những cảm xúc tiêu cực, như sự sợ hãi trước những điều không quen biết và khó hiểu, nhiều khi là sự ghen ghét hay nhiều khi đơn giản là những định kiến về mầu da hay tôn giáo đóng vai trò chủ đạo. Theo lý thuyết thì trong các trường hợp này, trường học, với vai trò là một cơ quan, hay giáo viên, là người dạy học và giúp đỡ giải quyết những xung đột phải can thiệp. Nhưng trên thực tế, thật tiếc rằng rất ít giáo viên làm điều này.

Thế mà dễ tưởng rằng trẻ em có thể vượt trên mọi sự chia rẽ để hiểu nhau. Và chính trong tình trạng này mà nhiều trẻ em lớn lên mà không hề hiểu lẫn nhau. Thay bằng việc đến gần nhau hơn theo thời gian, trẻ càng ngày càng xa cách nhau hơn. Mặc dù tình hình trông có vẻ ảm đạm như vậy, vẫn phải nhắc đến nhiều tổ chức, trường học, cá nhân đặt cho mình mục đích phá vỡ những rào cản gây cản trở những mối quan hệ giữa người với người. Họ cố gắng hết sức để đấu tranh với những trở ngại nói trên và rất nhiều khi họ đã giành thắng lợi.

Ví dụ như Hội những Người bạn Trường trung học Phổ thông Xã hội số 1, do bà Krystyna Starczewska, một con người tuyệt vời, đầy lòng yêu thương đầm ấm lãnh đạo. Nhờ có bà và trường trung học trên phố Raszyńska, nơi bà làm hiệu trưởng mà tôi và nhiều người ngoại quốc trẻ tuổi, trong đó nhiều nhất là người Chechnia có thể tìm được cho mình ốc đảo bình yên, đầy lòng vị tha và sự hiểu biết lẫn nhau. Chính nhờ sự cố gắng của bà và tất cả giáo viên trong trường, những người đặt cho mình mục tiêu dạy dỗ học sinh lòng vị tha, cách mở trí tuệ của mình đến với thế giới, con người và những vấn đề xung quanh họ mà nhiều học sinh ngoại quốc được lớn lên trong không khí khuyến khích sự hợp tác lẫn nhau, tình bạn giữa học sinh có nguồn gốc, văn hóa và tín ngưỡng khác nhau.

Còn phải kể đến Nhà hát Ngày thứ tám, nơi làm việc của người cô thân yêu của tôi, Ewa Wójcik và toàn bộ đoàn kịch, những con người tuyệt đẹp và tốt bụng, họ dậy dỗ về Chechnia và những thảm kịch của đất nước này. Họ giúp hiểu và nhìn thấy cái đẹp, cũng như những thảm kịch của đất nước tôi và dân tộc tôi. Họ làm việc không nghỉ, dựng những vở kịch đề cập đến câu chuyện của chúng tôi một cách sâu sắc nhất. Họ tin tưởng vào những gì họ làm bằng cả trái tim của họ và chính vì thế mà họ đã thành công.

Một ví dụ tuyệt vời và rất đẹp là Hội liên hiệp những Người Thực hành Drama STOP-KLATKA, họ cũng đặt ra cho mình mục tiêu giúp đỡ mọi người đi đến chỗ hiểu lẫn nhau, gỡ bỏ những trở ngại, tìm cách hỏi và trả lời. Bản thân tôi được hân hạnh tham gia một trong những dự án của Hiệp hội và các bạn có thể tin tôi rằng, đó là một sự trải nhiệm lý thú, một kinh nghiệm rất quan trọng, điều đã giúp tôi không chỉ một lần trong đời. Vì một lần nữa tôi được củng cố lòng tin rằng, trong mỗi con người, dù có gì đi chăng nữa, vẫn có sự khao khát tìm hiểu và hiểu thế giới khác, chứ không phải sự thù địch, bạo lực trước những điều xa lạ. Cần phải nói đến Hội liên hiệp những Người Thực hành Văn hóa do chủ tịch là ông Daniel Brzezińskin và vợ, bà Nela cùng nhau thành lập, những người tôi đã có may mắn được gặp. Còn có rất nhiều người thật đáng khâm phục đã và đang dành nhiều thời gian và tình cảm cùng nhau giải quyết những trở ngại trong công cuộc khó khăn này. Tôi còn muốn, nếu như được phép, viết về nhiều cá nhân đã và đang có công thực hiện sự giúp đỡ to lớn để duy trì nền văn hóa của chúng ta, trong việc nuôi dạy trẻ em và những bạn trẻ cùng lứa với tôi, trong việc đem lại cho con người cơ hội trong cuộc sống. Có rất nhiều điều để viết. Đối với tôi và những người bạn của tôi, điều quan trọng nhất là họ đã giữ lời hứa, họ đã đi từ lý thuyết đến thực hành. Nhiều khi họ đã gặp rất nhiều khó khăn, vì sự tiêu cực tấn công quyết liệt, và phải đấu tranh với nó một cách kiên nhẫn và mạnh mẽ. Điều đó chiếm rất nhiều thời gian và năng lượng, nhưng đúng như tôi được chứng kiến và trải qua, họ, những người bạn của chúng ta, có thể nói là những thiên thần của Chúa phái xuống trần giúp chúng ta, đã thực hiện việc này một cách xuất sắc.

Tôi viết bài viết này với lòng mong muốn truyền đạt cho các quý vị bạn đọc một thông tin quan trọng. Nhiều người, nhiều khi các bạn không được tiếp xúc với họ, không biết họ hoặc thậm chí còn quen họ, cố gắng sửa đổi thế giới này. Họ cộng tác với con cái của các bạn, dạy cách nhìn, hiểu, cố gắng gây ra cho những học sinh này sự tò mò, hứng thú. Rất nhiều người các bạn không quen làm rất nhiều cho con cái của các bạn.

Nhưng các bạn hãy nhớ rằng, trong cuộc sống của họ những người quan trọng nhất chính là các bạn. Rằng trẻ em học được nhiều nhất từ gia đình, từ nhà mình. Các bạn hãy cố gắng dậy dỗ con cái sự cởi mở hướng đến thế giới, đến với những gì không quen thuộc, cố gắng gây sự quan tâm đến những điều tốt đẹp. Vì nếu các bạn chỉ cần làm được những gì ở mức tối thiểu, so với những việc những người khác làm cho con cái các bạn, thì việc giải quyết những mâu thuẫn, xung đột sẽ trở nên đơn giản hơn nhiều, và biết đâu, có lúc sẽ hoàn toàn biến mất.

Tác giả: Elsi Adajew